Güncel bir drog olan Linaceae familyasından keten (Linum usitatissimum) bitkisinin offisinal-tıbbi olarak kullanılan kısmı olan tohumlarından (Lini semen) bahsedeceğiz.
Keten tohumu, müsilaj oranı yüksek olan ve müsilajından faydalanmak için kullanılan bir drog. Peki müsilaj nedir? Müsilaj, bitkinin doğal maddelerindendir ve bitkide özel müsilaj hücreleri içerisinde bulunur. Suda şişerek viskoz, kolloidal (koyu-jelimsi kıvam) bir çözelti meydana getiren amorf maddelerdir. Bir çeşit heterojen polisakkarittir.
Bitkilerde, özellikle ayva çekirdeğinde ve yosunlarda bulunan müsilajdan tanıdık olduğumuz doğal kıvam vericiler olan carrageen (karragen) ve agar elde edilmesinde faydalanılır. Bitkisel jelatin/jöle olarak da anılan ürünler kırmızı algler (yosunlar) in müsilajından elde edilen maddelerdir. Esmer alglerden elde edilen aljinik asit (aljinat) de kıvam verici olarak kullanılır. Müsilaj, eczacılık tekniğinde emülsiyon ve jel hazırlanmasında kullanılır. Müsilajın sağlığımızla ilgili olan etkileri nedir diye soracak olursanız;
Müsilaj taşıyan droglardan/bitkilerden laksatif (barsakları boşaltıcı) ve yumuşatıcı (boğaz-göğüs-barsak yumuşatıcı) olarak faydalanılır.
Müsilaj konusu geçmişken merak edilen konulardan olan karragen ve agar agara kısaca değindikten sonra keten tohumundan söz edelim.
Ketende müsilaj tohum kısmında bulunur ve miktarı %10 kadardır. Bu müsilaj linamarin, lotaustralin siyanogenetik glikozitlerini taşır. Bu drogdan Lini oleum-Bezir yağı adı verilen bir sabit/sıvı yağ elde edilir. Bu yağ vücutta üretilemeyip dışarıdan alınması gereken yağ asitlerinden (esansiyel yağ asidi) olan linoleik asit ve bunun yanında linolenik asit ve oleik asitlerin trigliseritlerini içerir.
Keten tohumu dahilen/ağız yoluyla alındığında laksatif (barsakları boşaltıcı-barsak hareketliliğini arttırıcı) etki gösterir. Gastrit ve enteritin kısa süreli semptomatik tedavisinde kullanılır yani gastrit ve enteriti tedavi edici olarak değil bu rahatsızlıktan kaynaklanan ağrı vs sıkıntıları giderici olarak kullanılır. Boğaz mukozasının tahrişlerini önleyici ve boğaz yumuşatıcıdır. Haricen, cilt üzerine sürülerek kullanıldığında antienflamatuvar/ağrı-şişlik-kızarıklık giderici/ etkisi vardır. Ciltteki tahrişlerde ve derideki şişkinliklerde kullanılır.
- Keten tohumu suda şişme özelliği olan müsilaj maddesini içerdiği için yenildiğinde midede hacmi artar ve bu özelliğinden dolayı diyetlerde tok tutucu yardımcı madde olarak tavsiye edilir.
- Keten tohumunu tüketme yolları ile ilgili birkaç öneri:
- Keten tohumunu günde 1 çay veya tatlı kaşığı kadar ağzınıza atıp tohumları çatlatacak şekilde çiğneyip sonra yutun. Tohumların çatlaması müsilajın salınması için önemlidir.
- Ya da bir havanda dilediğiniz miktarda keten tohumunu tohumlar çatlayacak kadar ezdikten sonra yoğurta karıştırıp yiyin.
- Veya keten tohumunu yine çatlattıktan sonra salatalarınıza serpiştirerek tüketin.
- Boğaz ve göğüs yumuşatıcı olarak faydalanmak için tohumları çatlattıktan sonra bitki çayı karışımlarınıza katabilirsiniz.
*Fotoğraflar Suz-i Dilara'nın laboratuvar çekimleridir.
Kayıtlar
