Papatya da ıhlamur gibi geleneksel olarak soğuk algınlıklarında sıklıkla kullanılan bir bitkidir. Mayıs papatyasının iyileştirici özellikleri % 0.2-0.5 oranında içerdiği uçucu yağda bulunan seskiterpen yapısındaki matrisin etken maddesinin uçucu yağın elde edilmesi sırasında (distilasyon ya da kaynatma) parçalanarak kamazulen açığa çıkarmasından ileri gelir. Kamazulenin iltihap iyi edici, ağız ve boğaz yaralarını iyileştirici özellikleri vardır. Papatyanın sakinleştirici özelliği ise ıhlamurda da bulunan farnesolden ileri gelir, kokusu da bu yüzden hafif ıhlamura benzer.
Yalnız dikkat edilmesi gereken çok önemli bir husus vardır ki;
Her papatya seskiterpen lakton içermez, yani kamazulen açığa çıkarma, yani kamazulenden ileri gelen tedavi edici özellikleri yoktur. Bu özelliğe sahip olan tür Matricaria chamomilla yani Mayıs papatyasıdır. Ancak yurdumuzda yetişen Matricaria chamomilla örnekleri herhangi bir seskiterpen lakton içermezler. Bu durum bazı Akdeniz ülkelerinde de böyledir. Yalnız, yapılan bir araştırmaya göre Türkiye'nin değişik yörelerinden toplanan 29 papatya örneği incelenmiş ve bunlardan sadece Sinop ve Fethiye bölgelerinde yetişenlerin uçucu yağında kamazulen saptanmıştır.
Ancak bu demek değildir ki ülkemizden sağladığımız papatyalardan tedavi edici olarak faydalanamayız; papatyada bulunan kumarin ve flavonoitlerin de tedavi edici özellikleri vardır. Kumarin, kuvvetli spazm çözücü ve diüretik; flavonoit ise spazm çözücü etkilidir.
Matricaria chamomilla ile karıştırılabilecek kadar benzer olan birçok bitki vardır. Bunlardan bazıları:
-Anthemis nobilis (Alman papatyası)
-Achillea millefolium (Civanperçemi)
-Tanacetum parthenium (Gümüşdüğme)
Mayıs papatyası benzerlerinden şu özellikleriyle ayırt edilir:
-Yaprakları tül şeklindedir, dilsi çiçektir.
-Kuruduğu zaman çok çabuk dağılır, tozlaşır.
-Kokusu içeriğindeki farnesolden dolayı az ya da çok ıhlamura benzer.
Yurt dışındaki eczanelerde birçok papatya preparatı satılmaktadır. Papatyadan özellikle ağız yaralarına karşı kullanılmak üzere ağız spreyi yapılmaktadır.
Papatyanın, bayanların da çok iyi bildiği bir kullanımı vardır ki o da saçların veya tüylerin rengini açmaktır. Bu işlemde her bayanın aynı sonuç almadığınız duyarız, bazısında renk açılması olur bazısında ise hiçbir değişiklik olmaz. Bunun da sebebi kullanılan papatyanın renk açıcı maddeyi içermeyen papatya olması yani doğru papatya olmamasıdır. Saç rengi açmak için kullanılan kullanılan türler Anthemis nobilis ve Matricaria chamomilla'dır. Papatya alınacağı zaman iyi sonuç için bu isimlerle istenmelidir.
Papatyanın genel olarak; iltihap iyi edici, ağız ve boğaz yaralarını iyileştirici, spazmolitik(spazm çözücü), antiseptik (özellikle boğaz enfeksiyonlarında temizleyici), ve sakinleştirici-rahatlatıcı etkileri vardır.
Gribin tüm dünyayı sardığı bu günlerde kolay toparlanmayı sağlayıcı olarak ve mikrobun en kolay giriş yolu olan ağız yolunu temizlemek için bitki çaylarımıza papatyayı da biraz eklemeyi ihmal etmeyelim.
Sağlıklı keyifli günler dilerim.. :)