Ayva tatlısı örneği üzerinden gidecek olursak; dışarıdan hazır satın aldığımız ayva tatlılarının çoğu kırmızı gıda boyası ile renklendirilmiştir. Bu renkli haliyle çok daha alımlı görünen bu tatlıyı yerken, aslında ne yiyoruz biliyor musunuz..?
Bitkisel kaynaklı olduğu özellikle belirtilmemişse, kırmızı gıda boyalarının bir bölümü "Cochineal" (koşineal) isimli kırmızı kabuklu bir böceğin dişilerinden elde edilir. Başka kaynaklardan elde edilen kırmızı boyalar da mevcuttur, ancak kullanımı yaygın ve bizce sakıncalı olan koşineali incelemeye alalım.
Daha önce linkini paylaştığım aynı gıda mühendisleri web platformunda teknik bilgi olarak paylaşılan dökümanlardan alıntıladığım bir kısmı sizinle paylaşmak istiyorum, almadığım kısımda kimyasal özellikleri ile ilgili teknik bilgiler var onun için bu kadarını yeterli buldum:
"E 120 KOŞİNEL, KARMİNİK ASİT, KARMİNLER
Tanım:Karminler ve karminik asit, koşinelin sulu, sulu alkolik veya alkolik ekstraktlarından, dişi Dactylopus cocens Costa böceğinin kurutulmuş gövdelerinin içeriği ile birlikte elde edilir.
Renklendirici temeli karminik asittir.
Karminik asitin (karminlerin) alüminyum renk tonları, içinde alüminyum ve karminik asitin 1:2 mol oranında varlığının düşünüldüğü durumda oluşabilir.
Ticari ürünlerde renklendirme temeli, amonyum, kalsiyum, potasyum ya da sodyum katyonlarıyla, tek başına ya da birlikte kullanılması halinde, ilişkili olarak bulunur ve bu katyonlar fazla miktarlarda da bulunabilir.
Ticari ürünler, kaynak olan böcekten çıkarılan proteinli materyalleri ve aynı zamanda, serbest karminat ya da az miktarda bağlanmamış alüminyum katyonları kalıntısını da içerebilir."
Belki bu konuyu duymuş olanlar olabilir, ama eminim ki ilk kez duyanlar şu an dehşete düştüler.
Çocuklarınıza sevinsin diye hediye ettiğiniz, derslerini çalışırsan sana şekerleme vs. vereceğim diye ödül olarak koyduğunuz hazır abur cuburların içindekiler kısmını hiç dikkatlice okudunuz mu? Çok fazla sayıda renk maddesi içeren hazır gıdada renklendirici olarak E120 kullanılmaktadır. Yukarıdaki bilgilerden de E120'nin koşineal böceğinden elde edilen bir boya katkısı olduğunu ve bitkisel olma olasılığının olmadığını anlıyoruz. Peki hâlâ gönül rahatlığıyla bu maddeyi içeren "şey"leri yiyip sevdiklerimize de yedirebilecek miyiz?
Bu maddenin girmiş olabileceği hazır gıdalar yelpazesi oldukça geniş; dondurmalar, jelibonlar, jöleler, pudingler, şekerlemeler, sosisler, salamlar, sucuklar, meyve suyu toz karışımları, pasta süslemeleri ve yapay bir renk aldığı kendini oldukça belli eden diğer hazır kırmızı ve pembemsi renkli gıdalar..
Bakınız aynı siteden edindiğim "Gıda Endüstrisinde Kullanılan Emülgatörler" başlıklı oldukça uzun ve detaylı bir dökümandan iki bölüm daha alıntılayayım:
"Ad: koşineal Red A (E124) Kullanıldığı Yerler: Alkolsüz aromalı içecekler, dondurmalar, tatlılar, unlu mamüller,şekerlemeler"
"
E 120 | Coccus cacti adlı böceğin dişisinden (Scharlach-Schildlaus) | Sucuk, salam, marmelat, recel, meyveli karışımlar, şekerlemeler, drajelerin kaplamalarında, peynir, meyveli veya meyve aromalı kalhvaltılık mısır gevreği, yoğurtlu içeceklerde, meyveli yoğurt, ruj ve ilaçlarda, pastacılıkta kullanılan kiraz ve vişne şekerlemeleri (alm. Belegkirschen) |
Ve Pamukkale Üniversitesi Gıda Müh. bölümü ders notlarından bir alıntı:
"
£Karmin, koşineal böceğinden elde edilen bir tür renk pigmentidir. Böcekler, kurutulduktan sonra sıcak suyun içerisine daldırılarak veya güneş ışığına, fırın sıcaklığına yada buhara maruz bırakılarak öldürülerek elde edilir.
£E120 numarasına sahiptir.
£Koşineal,zamanla bozulmaya karşı dayanıklı, doğal ve suda çözünebilen bir renklendiricidir. Koşineal, ışığa ve ısıya karşı oldukça stabil olup, bütün doğal boya maddeleri içerisinde oksidasyona en dayanıklı boyadır.
£Koşineal boyasının, ne toksik ne de bilinen bir kanserojen etkisi vardır. Fakat bu boya bazı insanlarda anafilaktik-şok reaksiyonlara neden olabilir. Bu reaksiyonların nedeni ise, karminik asitten dolayı olmayıp, boyanın hazırlanışı sırasında bulaşan bazı maddelerden dolayıdır."
Ne kadar çok tüketiyormuşuz aslında değil mi..? Kim bilir vücudumuza, hem insanların adetlerine ve ahlaki yapılarına göre "yenemez" hatta "iğrenç" olan, hem de dinimizce yenmesi yasaklanmış olan böcekler sınıfından elde edilmiş olan bu katkı maddesini ne kadar, kaç kere soktuk tatlılarımızı keyifle yerken...
Bununla ilgili birkaç dökümanım daha var ama onlardan daha sonra bahsetmek istiyorum.
Gören hassas gözlere, duyan kulaklara bir mesaj olsun yazdıklarımız.. Yedikleriniz hayatınızdır, hayatınızı temiz ve güzel şeylerle taçlandırın.
Dünyaya hükmedenler çarkı böyle kurmuş, herşeyin içinde herşey olabiliyor nasıl ayırt edeceğiz deyip bu durumu kabullenmek bizi koyunlaştırır. Özellikle en hayati eylemimiz olan yemek yemek hususunda oldukça hassas olup seçici davranmalı, araştırıp bilinçlenmeye çalışmalı ve hayat düzenimizi güzele, iyiye göre oturtmalıyız.. Ki yaşlılığımız da bir o kadar rahat, sağlıklı ve kalbimiz de mutmain bir şekilde geçsin.
Bakın yabancılar nasıl vejeteryanlığa doğru günden güne artan bir ilgiyle yöneliyorlar; ve onların sayısı arttıkça üretici firmalar nasıl "%100 bitkisel" damgası taşıyan ürünleri piyasaya sürmek zorunda kalıyorlar. Yurt dışında yaşayanlar çok iyi bilirler, tıpkı Yahudilerin dini kurallarına uygun anlamına gelen yiyeceklere konulan Kosher damgası gibi, vejeteryanlar için bile "vejeteryanlar için uygun" ibareleri çok sayıda hazır yiyecekte yer almakta. Onlar için özel restaurantlar açılmakta, yeni projeler gelişmekte.. Peki biz Müslümanlar neden önümüze konulan herşeyi sorgulamadan yenilebilir kabul ediyor veya "öyle ama işte.." deyip boyun eğiyoruz?
Kendimize sormamız gereken çok soru var... Çok...
***Bu arada, sabah evde hazır gıdalardan neler var diye şöyle bir baktığımda Ülker'in hepinizin bildiği Kekstra ürününü buldum portakallı olanını. İçeriğine baktığımda birçok katkının yanında renklendiriciler de vardı ve parantez içinde şöyle yazıyorudu: (beta karoten VE KARMİN). Yorumlarda da Ülker'in ürünlerinde Karmin kullanılıp kullanılmadğı da sorunca buraya yazayım dedim. Siz de diğer ürünlerin içeriğini okuyarak almaya başladığınızda ne kadar yaygın olduğunu göreceksiniz....
Kayıtlar
